Groen licht voor Vlaamse Energiecluster

Na de succesvolle klimaat- en energietop van 1 december bevestigt Vlaanderen vandaag dat Energie een speerpunt wordt in het Innovatiebeleid. Er komt steun voor de Vlaamse Energiecluster, een breed initiatief van de energie-, ICT- en bouwsector dat Vlaanderen wil uitbouwen tot Smart Energy Region. Dit zal gebeuren via innovatieve living labprojecten.

Op de recente Vlaamse klimaat- en energietop engageerde de Vlaamse Regering zich formeel voor de Europese doelstelling om de broeikasgasemissies tegen 2050 te verminderen met minstens 80% in vergelijking met 1990. Bovendien erkende de Vlaamse Regering dat er een ingrijpende energietransitie nodig is om aan de klimaatdoelstellingen 2030/2050 te voldoen.

De Vlaamse bedrijfswereld anticipeerde op deze transitie door een overkoepelend clusterinitiatief rond slimme energie op te zetten. De energietransitie kan er immers enkel komen door nauwe samenwerking waarbij verschillende competenties, knowhow én partners worden samengebracht. De Vlaamse Energiecluster krijgt nu ook de steun van de Vlaamse Overheid. Philippe Muyters, Vlaams Minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport: “In de Vlaamse Energiecluster bundelen een zeventigtal bedrijven en kennisinstellingen hun krachten om de energietransitie te versnellen. De Vlaamse overheid ondersteunt hen door te zorgen voor een optimaal kader en investeringsklimaat, zodat deze samenwerking zal leiden tot innovatieve oplossingen voor de toekomst. Het clusterprogramma zet in op een waaier van technologieën die we nodig hebben voor een meer duurzame energiemix. Binnen de Energiecluster krijgen Vlaamse bedrijven de kans om hun producten en diensten in een zo realistisch mogelijke setting te ontwikkelen.”

Nieuwe diensten, nieuwe jobs

De transitie naar een hernieuwbaar energiesysteem biedt méér dan een unieke kans op verduurzaming. De schone energie-economie boomt: wereldwijd groeit de markt voor innovatieve, multidisciplinaire energie-oplossingen. Om zulke geïntegreerde producten en diensten te ontwikkelen, is samenwerking essentieel. Frederik Loeckx, coördinator Vlaamse Energiecluster: “In de Vlaamse Energiecluster slaan bedrijven uit drie sectoren – energie, ICT en bouw – en hun kennisinstellingen EnergyVille (KULeuven, VITO, IMEC, UHasselt), UGent, iMinds (IMEC), Pixii en WTCB de handen in elkaar. Het federaal planbureau voorspelt dat de energietransitie kan zorgen voor 81 000 extra jobs. De Vlaamse Energiecluster wil de creatie van deze jobs maximaal faciliteren.” Op 26 mei 2016 werd het idee om een Vlaamse Energiecluster op te starten gelanceerd en werd gestart met een geïntegreerd plan van aanpak. Op 30 september werd  – in naam van 71 geëngageerde partijen, onder wie 61 bedrijven – de aanvraag tot erkenning als speerpuntcluster formeel ingediend bij de Vlaamse Overheid. En die Overheid gaf op 15 december groen licht. Frederik Loeckx: “Er is het afgelopen jaar met man en macht aan de totstandkoming van deze cluster gewerkt. Heel wat bedrijfsleiders en kennispartners zagen de noodzaak en de opportuniteit om in Vlaanderen in te spelen op het energiesysteem van de toekomst. We zijn dus trots op de erkenning en steun van de overheid en nemen nu met enthousiasme de handschoen op om snel operationeel te worden en tastbare realisaties neer te zetten.”

Smart Energy Region met 5 pijlers

Uitgaande van de sterktes van de Vlaamse industrie, definieert de Vlaamse Energiecluster vijf focusdomeinen waarin Vlaanderen kan uitblinken: (1) energiehavens, (2) microgrids, (3) multi-energiesystemen op wijkniveau, (4) energy cloud toepassingen en (5) intelligente renovatie. Op die manier profileert Vlaanderen zich als Smart Energy Region -  een regio waarin energie-oplossingen van de toekomst de overstap kunnen maken van een labo-omgeving naar de internationale markt.

De Vlaamse Energiecluster wil daarbij niet enkel inspelen op de ruime commerciële en economische opportuniteiten. Het is ook de bedoeling om ecologische en kosteneffectieve oplossingen aan te reiken voor de Vlaamse klimaatdoelstellingen 2030/2050.

Met initiatieven die opereren in aanverwante domeinen - zoals de platformen rond elektrische voertuigen en waterstof - wordt een goede samenwerking nagestreefd.

Next steps

De erkenning van de Vlaamse Energiecluster is slechts het startschot.  Zo krijgen de eerste Living Labs stilaan vorm en zetten verschillende ondernemingen uit de hele waardeketen hun schouders onder deze projecten. Peter De Smet (www.DuCoop.be): “We willen een holistisch demand side management system demonstreren dat slimme huishoudtoestellen, een 4de generatie warmtenet, laadpunten voor slimme mobiliteit en vraag- en aanbodsturing integreert, maar ook de netbalans ondersteunt. We willen bij de koplopers van deze technologie horen, die op termijn in heel Europa kan worden uitgerold”.  De Smet kan hierbij teruggrijpen op ervaring: in het Leuvense Dijledal worden 92 appartementen uit sociale huisvesting verwarmd op basis van rioolwater uit de openbare riolering, o.a van het Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg. Peter De Smet: “Het Universitair Ziekenhuis levert rioolwater op een vrij constante temperatuur van boven 15°C.  Met twee warmtepompen onttrekken we warmte die we vervolgens gebruiken voor de verwarming en sanitaire warm watervoorziening voor 92 gezinnen.  Als we drie jaar geleden beroep hadden kunnen doen op de diensten van een cluster, dan had dit soort projecten veel sneller en ambitieuzer kunnen gerealiseerd worden.”

Voor elk van de vijf focusdomeinen komt er een aanspreekpunt binnen de Vlaamse Energiecluster om bestaande samenwerkingen te ondersteunen en nieuwe initiatieven te detecteren. De organisatie zelf krijgt begin 2017 een nieuwe naam en volwaardige branding. Frederik Loeckx: “De energietransitie speelt zich af in een breed en internationaal kader. De realisaties uit de projecten moeten de Vlaamse industrie doen uitblinken op lokaal en internationaal vlak.”