Welzijnsbureau Fonteinstraat in Leuven

Type
Nieuwbouw
Locatie
België, Leuven
Bouwjaar
2014
Opdrachtgever
OCMW Leuven
Functie
Niet-woongebouw
Constructietype
Betonnen constructie
Constructiemethode
Op de werf
Energie-efficiëntie
Passief
Status
Opgeleverd

Herhuisvesting van het OCMW Welzijnsbureau in een passiefkantoor met publieke delen op gelijkvloers en semi-publieke delen op de verdiepingen.

Situering

Het nieuwbouwproject omvat de herhuisvesting van het bestaande OCMW Welzijnsbureau Ridderstraat op het hoekperceel Fonteinstraat – Predikherinnenstraat te Leuven, met een ruimtelijke invulling uitgaande van een gelijkvloerse verdieping en 4 bovenliggende bouwlagen, met als eindbegrenzing een teruggetrokken technische dakverdieping op niv. +5.
 
Een expressieve kopstapeling met eerder ‘open’ publieke delen op gelijkvloers  en ‘open-gesloten’ semi-publieke delen op de verdiepingen, getoetst aan de stedenbouwkundige randvoorwaarden, vult de vraag naar de beoogde signaalfunctie in het straatbeeld in en bouwt de wachtgevels van de aangrenzende middelhoge gebouwen af.
 

Programma

De 5 bovengrondse bouwlagen worden ontsloten door een verticale circulatiekern trap en lift met aangrenzende verbindingsgang, die tevens zorgt voor de scheiding/koppeling van de volgende (semi-) publieke deelfuncties op de verschillende bouwlagen:
  • inkomzone met centrale ontmoetingsruimte & open verbindingstrap tussen de ontvangstlokalen sociaal assistenten op niv. O en +1
  • 15 individuele werkplekken voor alle medewerkers over de bovenliggende bouwlagen +2 en +3, in combinatie met afgescheiden vergaderaccomodatie & werkplekken
  • polyvalente ruimte/refter & bijhoren op niv. +4
  • lokaal warmte-& koudeproductie op niv. +5.
 

Architectuur

De bouwstenen voor de in- en uitwendige materialisatie van de ruimtelijke hoekinvulling zijn mede onderbouwd door het vooraf door het bouwteam gestelde ambitieniveau ‘passiefkantoor’:
  • transparant open sokkelvolume met accent op publieke toegang gelijkvloers, met invulling in houten passief schrijnwerk en 3- dubbele beglazing in luchtdichte buitenomhulling;
  • zwartgrijze leibekleding gesloten bovenbouw met hoogperformante isolatielagen op een massieve betonnen binnenschil, voorzien van open en gesloten delen, in combinatie met stalen gevelbekledingen ;
  • ver doorgedreven isolatie van de massieve betonnen buitenhuid op vlakke daken & vloerplaten op volle grond, dit tot K- peil 20 & E- peil 36;
  • sober materiaalgebruik binnenafwerking met zichtbeton draagstructuur breedplaatvloeren en wanden, epoxymortelvloeren, stalen koelplafonds, houten binnenschrijnwerk met aandacht voor correcte detaillering, duurzaamheid en blijvende onderhouds-vriendelijkheid.

 

Structuur

Alle gevelwanden en wanden van de verticale circulatiekern tegen de perceelsgrens bestaande hoogbouw zijn uitgevoerd in ter plaatse gegoten gewapend beton.
De vloerplaten van alle nivo’ s dragen als monoliet en eveneens ter plaatse gestorte platen in gewapend beton in de 2 richtingen, zonder bijkomende verticale steunpunten in de vrije plaatvelden. Horizontale transporten en tracés van technieken verlopen ongehinderd in de klimaatplafonds.
Maximale flexibiliteit voor de eindgebruiker bij de inrichting van de plateau’ s – werkplekken in landschapopstellingen in combinatie met al of niet lichte verplaatsbare systeemwandinvullingen.
Alle vloerplaten zijn afgewerkt met ter plaatse gegoten epoxymortelvoeren op gewapende chapes, teneinde de massa van deze vloerplaten maximaal actief laten mee te werken in de thermische traagheid van de structuur.
 

Thermische strategieën

De opvatting van de technische installaties voor het welzijnsbureau zijn gebaseerd op de volgende principes. 
 

1. Structurele beperking van de energievraag (energiebesparing)

Er is gekozen om te bouwen volgens de passiefhuisstandaard. Hierdoor zijn de warmteverliezen, ongewenste warmtewinsten en het totale energetische verbruik zeer beperkt. 
Volgende waardes worden gehaald:
  • de totale energievraag voor ruimteverwarming en ruimtekoeling is minder dan 15 kWh/m²jaar 
  • de luchtverliezen bij een drukverschil van 50 Pa zijn < 0,6 h-1
  • de totale hoeveelheid primaire energie voor alle toepassingen, sanitair warm water en ruimteverwarming en koeling blijft beperkt tot 120 kWh/m²jaar 
  • het aantal temperatuursoverschrijdingen boven de 25°C blijft   < 10%.
Om dit te bereiken zijn volgende maatregelen genomen:
  • doorgedreven isolatie en volledig koudebrugvrij ontwerpen (ondoorzichtige buitenwanden: 0,1 W/m² K, buitenschrijnwerk, incl. beglazing: 0,8 W/m² K, daken: 0,08 W/m² K, vloeren:   0,12 W/m²K)
  • automatisch gestuurde zonwering
  • doorgedreven detaillering om een zeer goede luchtdichtheid van het gebouw te bereiken
  • aanwezigheids- en daglichtsturing op de efficiënte TL 16 mm verlichting met hoogwaardige reflectoren en lage luminantie
  • aandacht bij keuze beglazing rekening houdend met daglichttoetreding, zonnewinsten en warmteverliezen
  • maximale recuperatie op het ventilatiesysteem door middel van een hoogwaardig warmtewiel
  • beperken van de ventilatorenergie door een geoptimaliseerd luchtkanalennet en door een overdimensionering van de luchtgroep.  

2. Gebruik maken van duurzame energiebronnen (duurzame energie)

Vermits het gebouw omwille van de ondergrond op palen gefundeerd dient te worden en doordat de energievraag zeer beperkt is, kan met een minimale meerkost de ondergrondse constructie gebruikt worden voor geothermische energieopslag in de vorm van energiepalen. Door deze techniek kan met behulp van een warmtepomp in de winter op efficiënte wijze verwarmd worden. Wanneer aan de bodem warmte onttrokken wordt, wordt er onder het gebouw koude opgeslagen die in de zomer gebruikt kan worden om zonder compressorenergie het gebouw te koelen. Om dit te kunnen bereiken is als warmte en koelafgiftemedium gekozen voor een hoogwaardig klimaatplafond dat met zijn tochtvrije stralingsenergie instaat voor zowel de koeling als de verwarming. Dankzij dit afgiftesysteem kan de efficiëntie van de warmtepomp geoptimaliseerd worden vermits ZLTV (Zeer Lage Temperatuur Verwarming) en HTK (Hoge Temperatuur Koeling) mogelijk zijn zonder comfortverlies voor de gebruikers.
 

3.  Verhogen van de efficiëntie van het gebruik van (fossiele) energiebronnen (efficiënte energieconversie)

Omwille van de beperkte capaciteit van een energiepalensysteem en om  een geoptimaliseerde selectie van de warmtepomp te kunnen maken is geopteerd voor een bivalent systeem waarbij de verwarmingspieken aanvullend geleverd worden door een kleine condenserende gaswandketel met diep modulatiebereik. Dit heeft als bijkomend voordeel dat de warmteproductie redundant is met een beperkte meerkost.
Daarnaast zijn de noodzakelijke elektrische verbruikers zo gekozen dat hun energie-efficiëntie zeer hoog is volgens huidige stand van de techniek:
  • performante regeling die analyse kan maken wanneer de condenserende ketel een hogere efficiëntie haalt dan de warmtepomp
  • toerentalgestuurde motoren en toepassen van gelijkstroommotoren
  • up-to-date bureautica-apparatuur (o.a. flatscreens en energiebeheersoftware) die kan bijdragen tot een lagere warmtelast, waardoor de behoefte aan koeling afneemt
  • doorgedreven isolatie van leidingen/luchtkanalen en zeer hoge luchtdichtheidsgraad van dit net 
  • watergekoelde IT-racks
  • vraaggestuurde ventilatie in de polyvalente vergaderaccommodatie op de vierde verdieping met zijn sterk wisselende bezetting
  • materiaalkeuzes maximaal 3 volgens NIBE-lijst (milieuklassificatie bouwmaterialen volgens life cycle energieanalyse) .